Wady zgryzu – profilaktyka i rodzaje

Wady zgryzu – profilaktyka i rodzaje.

Wady zgryzu pojawiają się już w wieku dziecięcym, skutkując nieprawidłową budową szczęki, która powoduje odchylenia w czynności jamy ustnej. Może to prowadzić do takich problemów, jak: wady mowy, kłopoty z jedzeniem, czy oddychaniem. Wiele wad można zniwelować lub zmniejszyć ich negatywne skutki, jednak ważna jest profilaktyka i podjęcie skutecznych działań.

Czynniki warunkujące rozwój wad zgryzu:

Istnieje kilka głównych determinantów decydujących o pojawianiu się wad zgryzu. Wśród nich najpopularniejsze są wady wrodzone oraz nabyte:

• już w trakcie ciąży (choroby wirusowe – grypa, praca w niekorzystnych warunkach, nadmiar alkoholu, używki typu: alkohol, narkotyki, nikotyna, nadużywanie leków),
• trudny poród (kleszczowy, twarzyczkowy),
• nieodpowiednie układanie dziecka do snu (główka i szyja powinny być na lekkim podwyższeniu oraz dziecko nie powinno leżeć stale na jednym boku),
• ssanie kciuka, warg, policzków, źle dobranego smoczka (odruch całkowicie naturalny w wieku niemowlęcym, jednak w późniejszych etapach rozwoju dziecka należy wystrzegać się takiego nawyku),
• nieodpowiednie przystawianie dziecka do piersi lub butelki (prawidłowe ułożenie maluszka powinno odbywać się pod kątem 45st, nigdy nie na płasko),
• oddychanie ustami (w wyniku przerostu migdałów lub tzw. trzeci migdał),
• permanentne obgryzanie kredek, ołówków, długopisów,
• niepoprawne nawyki żywieniowe (przeżuwanie jedzenia tylko po jednej stronie jamy ustnej)
• zgrzytanie zębami przez sen (bruksizm).

Rozwój wad zgryzu:

Niekiedy bardzo mocne zaawansowanie wad zgryzu może prowadzić do wielu nieprzyjemnych następstw. Często są to nie tylko problemy z jedzeniem, mową (seplenienie), ale również wywołują dyskomfort psychiczny. Wady zgryzu mogą wpływać na asymetrię twarzy lub problemy z przeżuwaniem jedzenia, przez co zniechęcają osobę nim dotkniętą do spotkań towarzyskich, a to z kolei silnie oddziałuje na relacje towarzyskie, piętnując stres i zdolności adaptacyjne w grupie.

Rodzaje wad zgryzu:

Najczęściej występujące nieprawidłowości w ułożeniu łuków zębowych dzielimy na:

• Przodozgryz – wada, w której żuchwa jest nadmiernie wysunięta względem górnego łuku. Występuje wyraźnie wysunięta broda i dolna warga.  Często wiąże się z wadami wymowy.
• Tyłozgryz – wada odwrotna do przodozgryzu. Górne zęby są znacznie wysunięte przed łuk zębowy dolny.  Można zauważyć cofnięcie brody i wywinięcie dolnej wargi.
• Zgryz krzyżowy – zęby dolne zachodzą na zęby górne na całej ich długości lub tylko w niektórych miejscach. Może być zauważalna niewielka asymetria twarzy.
• Zgryz głęboki – zęby górnej linii zachodzą bardzo mocno na zęby z linii dolnej. Ważna jest jak najszybsza korekcja tej wady, ponieważ następuje silne ścieranie zębów.
•  Zgryz otwarty – na skutek tej wady tworzą się prześwity między łukami zębowymi oraz wysokie podniebienie, ponieważ zęby nie stykają się ze sobą.  Występuje problem z wymową niektórych spółgłosek i wydłużenie dolnej części twarzy,
• Stłoczenie – zęby rosną pod złym kątem (często poobracane), ponieważ nie ma dla nich miejsca w szczęce – są zbyt duże w stosunku do zębodołów,
• Zęby odseparowane – odwrotnie jak w stłoczeniach, zęby mają za dużo miejsca w szczęce, przez co pojawiają się nieestetyczne przerwy między nimi.

Leczenie wad zgryzu:

Niestety nieleczone wady zgryzu obfitują w wiele nieprzyjemnych konsekwencji.  Do niektórych z nich należą: próchnica, choroby przyzębia, kłopoty z gryzieniem i żuciem, uszkodzenia tkanek w jamie ustnej (policzków, języka), zbyt silne napięcie mięśni twarzy lub asymetrie twarzy.

Wiedząc, iż większość tych wad pojawia się w wieku dziecięcym, powinniśmy dołożyć wszelkich starań, by uniknąć lub zniwelować możliwości wystąpienia tych schorzeń. Leczeniem wad zgryzu zajmuje się stomatologia ortodontyczna, która odpowiednio wcześnie rozpoczęta pozwoli dać zadowalające efekty już w ciągu pierwszego roku od wdrożenia indywidualnego i skutecznego leczenia. Zarówno dzieci, jak i dorośli mogą poddać się leczeniu ortodoncyjnym. Najbardziej skuteczną metodą są aparaty ortodontyczne, które mogą założyć pacjenci w prawie każdym wieku. Zwykle są to dzieci w wieku od 8 lat oraz młodzież ok. 16 – 18 roku  życia. Należy pamiętać, że każde leczenie ortodontyczne zaczyna się sprawdzeniem stanu uzębienia, a także, w razie potrzeby, wdrożeniem leczenia dentystycznego. Przed założeniem aparatu wszystkie zęby muszą być zdrowe. Kolejnym etapem jest zrobienie zdjęcia RTG oraz wykonania odlewu w celu indywidualnego dobrania aparatu, który podczas noszenia nie będzie sprawiał dyskomfortu.

Rodzaje aparatów ortodontycznych:

Aparaty ortodontyczne to wysoce skuteczna metoda leczenia wad zgryzu. Wśród najpopularniejszych aparatów ortodontycznych wyróżniamy:

– Aparaty ruchome – najczęściej stosowane u dzieci lub jeżeli zęby wymagają niewielkiej korekty. Taki rodzaj aparatów jest  bardzo wygodny, ponieważ można je tymczasowo wyjmować z jamy ustnej, np. celu spożycia pokarmów lub umycia zębów.

– Aparaty stałe – służy do korygowania bardziej zaawansowanych wad zgryzu, stosuje się na zębach stałych  i wymaga długofalowego noszenia. Leczenie obejmują regularne wizyty u lekarza ortodonty w trakcie oraz po zakończeniu leczenia. Na estetykę aparatu wpływa rodzaj zamontowanych zamków, mogą być metalowe, porcelanowe lub kryształowe.